Dotychczas w Polsce nie było przepisów regulujących działalność crowdfundingową, a uczestnicy rynku opierali się głównie na zasadach wynikających z ustawy o ofercie publicznej. Nowe przepisy wprowadzają standardy obowiązujące na terenie UE i dotyczą zarówno spółek szukających finansowania, jak i platform łączących firmy z inwestorami.
Odbicie na rynku crowdfundingowym
W ciągu ostatnich miesięcy rynek crowdfundingu zanotował spadki. Na sytuację wpłynął głównie fakt, że kampanie przygotowują spółki na wczesnym etapie rozwoju, a inwestycja w podmioty tego typu jest najbardziej ryzykowna. Uwzględnia się okres trwający od zbiórki do debiutu giełdowego, który trwa od kilku miesięcy do nawet kilku lat. W tym czasie sytuacja gospodarcza może się zmienić. Duży wpływ na spadek miała rosnąca inflacja oraz rozwój konfliktu w Ukrainie. Niepewność na rynku wywołały również prace na nową ustawą i regulacjami prawnymi.
Analitycy zauważają jednak pierwsze sygnały odbicia. W I półroczu br. spółkom udało się pozyskać łącznie 5 mln zł w ramach prowadzonych kampanii. Dr Artur Trzebiński, doradca ekonomicznego ZPF i autor raportów podsumował, że w analizowanym okresie spółki chciały pozyskać 62 mln zł w trakcie 28 emisji. Obecnie zakończyło się 13 kampanii.
Nowa ustawa i zmiany na rynku crowdfundingu
Na ustawę uczestnicy rynku czekali od 2019 roku. Proces wdrożenia zmian trwa jednak dłużej niż pierwotnie zakładano. 10 listopada 2022 r. miał zakończyć się okres przejściowy zaplanowany przez Unię Europejską. Do tego momentu platformy miały funkcjonować bez licencji i dążyć do wprowadzenia nowych rozwiązań. Termin kompletnego wdrożenia został wyznaczony przez unijne rozporządzenie.
Unijny organ nadzorujący giełdy, Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) zwrócił uwagę, że wciąż niewielu platformom udało się wdrożyć zmiany zgodnie z wytycznymi. Wstrzymanie działalności platform albo presja dążenia do wyznaczonej daty może zaburzyć funkcjonowanie całego rynku. Wprowadzanie niesprawdzonych rozwiązań i mechanizmów może okazać się dużo gorszym rozwiązaniem niż przedłużenie terminu wdrożenia. Obecnie trwają prace w Komisji Europejskiej nad przedłużeniem terminu wprowadzenia nowych regulacji. Nieoficjalnie podaje się, że data może zostać wyznaczona nawet na listopad 2023 roku.
Jakie zmiany czekają rynek crowdfundingowy?
Ustawa o finansowaniu społecznościowym i pomocy kredytobiorcom wprowadza zmiany dostosowujące rynek w Polsce do standardów Unii Europejskiej. Regulacje mają ułatwić dostęp do finansowania małym i średnim firmom, w szczególności startupom.
Najważniejsze zmiany w działalności crowdfundingu w Polsce:
- zwiększenie limitu zbiórki z 1 mln euro do 2,5 mln euro w listopadzie 2022 roku, do 5 mln euro w listopadzie 2023 roku;
- stworzenie tablicy ogłoszeń;
- konieczność posiadania licencji platformy crowdfundingowej;
- nadzór nad platformami obejmie Komisja Nadzoru Finansowego.
Komisja Nadzoru Finansowego zyska możliwość zawieszenia ofert albo prowadzonej działalności. Uczestnicy rynku zostaną objęci odpowiedzialnością cywilnoprawną oraz karną w związku z przedstawianiem informacji. Dane w ofertach muszą być poprawne i prawdziwe.
Zwiększenie limitu korzystnie wpłynie na rynek otwierający się nie tylko na młode firmy, ale również dojrzałe organizacje. Od listopada 2021 r. platformy wykorzystują rozwiązania zwiększające bezpieczeństwo inwestorów. Badają m.in. adekwatność oferty dla danego podmiotu oraz sprawdzają dane zawarte w arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych pod względem kompletności.
Przepisy ułatwiają również przygotowanie oferty. Wprowadzają wymogi informacyjne dla emitentów papierów wartościowych. Emitent działający w ramach ofert publicznych poza platformą, ale za pośrednictwem firmy może przygotować arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych.
