Dłuższy urlop rodzicielski, zwiększenie wysokości zasiłku macierzyńskiego czy elastyczna organizacja pracy w określonych przypadkach. Od 1 i 2 sierpnia wchodzą zmiany w Kodeksie pracy będące wynikiem wdrożenia unijnych dyrektyw. Jakie zmiany czekają pracowników?
Dyrektywa w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej powstała w celu poprawienia dostępu do informacji związanych z warunkami zatrudnienia oraz zwiększenia przejrzystości na rynku. Drugi dokument to dyrektywa rodzicielska dotycząca poprawy stabilności pracy, aspektów związanych z zatrudnieniem rodziców oraz unormowanie zasad elastycznej formy organizacji pracy. Dyrektywy są niezbędne do wdrożenia przez państwa UE. Polska jest zobowiązana do wdrożenia zmian maksymalnie do sierpnia 2022 roku.
Zmiany w urlopach dla rodziców i nowy urlop opiekuńczy
Zmiany w Kodeksie pracy obejmą urlopy dotyczące rodziców. Obecnie urlop rodzicielski wynosi 32 tygodnie w przypadku urodzenia jednego dziecka oraz 34 w przypadku ciąży bliźniaczej czy trojaczej. Nowelizacja wydłuża urlop do 41 oraz 43 tygodni. Rodzice zyskają również gwarancję 9 tygodni urlopu bez możliwości przeniesienia na drugiego opiekuna. Nie muszą wykorzystywać całego urlopu rodzicielskiego od razu. Czas wolny od pracy można podzielić na pięć części do ukończenia przez dziecko sześciu lat – liczy się do ukończenia roku kalendarzowego.
Przepisy regulują również urlop ojcowski. Bez zmian pozostaje wymiar urlopu, czyli dwa tygodnie. Obecnie rodzic miał na wykorzystanie 24 miesiące od narodzin. Dyrektywa wprowadza zmianę, która zobowiązuje do wykorzystania urlopu w ciągu 12 miesięcy od narodzin.
Nowelizacja wprowadza nowy urlop opiekuńczy przysługujący nie tylko rodzicom, ale również pracownikom odpowiedzialnym za opiekę nad inną osobą np. rodzicem, małżonkiem czy krewnym. Urlop to pięć bezpłatnych dni w ciągu roku.
Większy zasiłek macierzyński
W Kodeksie pracy uwzględniony zostanie wzrost wysokości zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu rodzicielskiego. Zasiłek ustalono na poziomie 70 proc. podstawy wymiaru. Obecnie zasiłek wynosi 100 proc. podstawy zasiłku obejmującej pierwsze 6 tygodni urlopu oraz 60 proc. podstawy wymiaru zasiłku za pozostałą część urlopu. Podsumowując dotychczas zasiłek wynosił średnio 67,5 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
Praca zdalna i elastyczny czas pracy
Po ponad dwóch latach od wybuchu pandemii i masowego przejścia firm na pracę zdalną forma zatrudnienia nareszcie zostaje uregulowana prawnie. Przedstawione propozycje zakładają, że pracodawca nie będzie mógł odmówić pracy zdalnej w określonych przypadkach np. kiedy rodzic wychowuje dziecko do 4 roku życia, kobietom w ciąży, ale również opiekunom osób z niepełnosprawnością.
Rodzice dzieci, które nie skończyły 8 lat będą mogli skorzystać z elastycznej organizacji pracy. Jeżeli pracodawca nie zgodzi się na wykonywanie obowiązków np. według indywidualnego rozkładu czasu pracy, będzie musiał poinformować o tym pracownika w formie pisemnej.
Umowa na okres próbny, wypowiedzenie i informacja o dodatkowych warunkach
Pracodawca będzie zobowiązany poinformować nowego pracownika o dodatkowych warunkach zatrudnienia w ciągu maksymalnie 7 dni od rozpoczęcia pracy. Informacja obejmuje takie aspekty jak szkolenia, wymiar urlopu czy formy rozwiązania umowy.
Zmiany obejmą również pracowników wykonujących obowiązki w ramach umów na okres próbny. Osoba pracująca przez minimum 6 miesięcy będzie mogła wnioskować o bezpieczniejszą, bardziej stabilną i przewidywalną formę zatrudnienia. Natomiast pracodawca będzie zobowiązany do udzielania odpowiedzi w formie pisemnej.
Nowelizacja wprowadza także konieczność uzasadnienia wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony przez pracodawcę.
Kontrola trzeźwości
Pracodawca zyska możliwość kontroli trzeźwości oraz na obecność innych środków odurzających przypominających działanie alkoholu. Kontrole będą uzasadnione ochroną zdrowia i życia pracowników oraz pozostałych osób, a także ochroną mienia.
