Płatności bezgotówkowe mogą być realizowane za pomocą różnych instrumentów, takich jak karty płatnicze, przelewy bankowe, płatności mobilne czy systemy elektroniczne. W tym rodzaju płatności dane finansowe są przekazywane elektronicznie, umożliwiając przesyłanie pieniędzy z jednego konta na inne. Płatności bezgotówkowe są coraz bardziej popularne ze względu na swoją wygodę i bezpieczeństwo.
Czy gotówka zniknie z obiegu?
O zniknięciu gotówki z rynku mówi się od kilku lat, ale pierwsze wyraźne sygnały zanotowano w trakcie pandemii. W trakcie kryzysu w bankach nastąpił wzrost zamówień na banknoty oraz wzmocnienie zapasów waluty. W kolejnych miesiącach jednostki musiały jednak zredukować potrzeby. Spowolnienie potrwa dłużej niż pierwotnie zakładano.
Zdaniem ekspertów De La Rue producenci gotówki muszą liczyć się z przedłużającym się spadkiem obrotów. W ciągu kolejnych lat wyniki będą coraz niższe z uwagi na rosnącą liczbę płatności bezgotówkowych. W wielu krajach w Europie, ale również na świecie przybywa transakcji dokonywanych za pomocą karty albo online.
Z danych przedstawionych przez Fundację Polska Bezgotówkowa wynika, że w 2022 roku liczba transakcji bezgotówkowych przekroczyła 461 mln, a to przełożyło się na wzrost o 28 proc. rok do roku. W minionym roku zanotowano wzrost obrotu transakcji bezgotówkowych o niemal 40 proc. większy niż w 2021 roku. Natomiast z danych Izby Gospodarki Elektronicznej wynika, że z kart płatniczych korzysta już większość obywateli. Dodatkowo 72 proc. decyduje się na zakupy przez Internet. Liczba transakcji bezgotówkowych spada w Polsce średnio o 10 proc. rok do roku.
W Europie po banknoty najrzadziej sięgają mieszkańcy Skandynawii – transakcje gotówkowe stanowią zaledwie kilka procent łącznej liczby.
Europejski Bank Centralny uspokaja
Europejski Bank Centralny nie przewiduje w najbliższym czasie wycofania gotówki z obiegu. EBC zwraca uwagę na ważne cechy pieniędzy papierowych – stabilną wartość, możliwość weryfikacji autentyczności oraz eliminacji falsyfikatów, a także brak konieczności obecności pośrednika w transakcji. Żadne rozwiązanie w ramach transakcji bezgotówkowych nie jest w stanie zapewnić wszystkich cech. Europejski Bank Centralny jasno wskazuje, że elektroniczne formy płatności nie zastąpią tradycyjnych, ale będą funkcjonować obok. Zgodnie z zaleceniem Komisji Europejskiej detaliści nie mogą odmawiać przyjęcia gotówki – wyjątkiem jest sytuacja, kiedy strony transakcji uzgodniły inną formę. Placówki muszą przedstawić konkretny powód odmowy przyjęcia płatności w gotówce. Zasada dotyczy nie tylko przedsiębiorców, ale przede wszystkim podmiotów publicznych zapewniających podstawowe usługi dla obywateli.
Limity płatności gotówką w Polsce
W Polsce obowiązują limity płatności gotówką. Od 1 stycznia 2024 roku dopuszczalne wartości staną się jeszcze bardziej restrykcyjne i wyniosą 8000 tys. zł brutto pomiędzy przedsiębiorcami oraz 20 tys. zł brutto pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą.
Obecnie transakcje gotówkowe wśród przedsiębiorców nie mogą przekroczyć 15 tys. zł brutto. Natomiast konsumenci mogą realizować płatności na rzecz firm w dowolny sposób bez ograniczeń.
